• Home
  • برچسب: خواص قلبی و عروقی قره قات

طرح کشت گیاه دارویی قره قات

گیاه دارویی قره قات

طرح کشت گیاه دارویی قره قات
طرح کشت گیاه دارویی قره قات

قره قات بوته ای نیمه درختچه ای، درختچه ای و گاهی درختان کوچک ایستاده یا ایستاده و افتان با ارتفاع 3 متر هستند که غالباً بر اثر انشعاب ساقه ها از پایین، منظره انبوه و متراکم دارند.
برگ های متناوب آن تقریباً بدون دمبرگ یا دمبرگ کوتاه، کامل یا دندانه دار با پهنک غشایی، ریزان، بیضی شکل یا تخم مرغی کشیده به طول 3-8 سانتیمتر، نوک تیز با کناره های صاف و دمبرگ های کوتاه و به رنگ سبز روشن هستند. برگ های این گیاه بی دوام و زودافت بوده و در زمستان بر روی گیاه باقی نمی مانند. گل ها در کنار برگ ها و روی گل آذین خوشه ای آویزان ظاهر شده و استکانی شکل، سفید مایل به سبز یا صورتی و ارغوانی خیلی روشن به طول 6-8 میلی متر بوده و آویخته و دارای دمگل کوتاه، با کاسه ای کامل یا دارای 4 تا 5 لبه کوتاه، با 8 تا 10 پرچم هستند که در خلال ماه های فرورین تا خرداد غنچه باز می کنند.

شاخه های آن نازک، بدون خار و به رنگ سبز تا قهوه ای می باشند. میوه های آن سته گرد، کروی و در انتها اندکی مورب و به رنگ ارغوانی تیره یا سیاه به قطر 6-8 میلی متر بوده و روی شاخه های جوان و به صورت جانبی یا انتهایی تولید می شوند که پربذر بوده و تعداد بذور موجود در هر سته قره قاط به طور متوسط 45 عدد است که حداکثر 5/9 درصد وزن میوه را در بر می گیرد و پس از رسیدن کامل به اندازه ی نخود شده و حاوی آب بنفش رنگی می باشد. میوه ی نارس آن کمی ترش و میوه رسیده کمی شیرین است.

میوه ها از غباری سفید رنگ پوشیده شده اند میوه آن را می توان هم به صورت تازه و هم خشک شده مصرف کرد یا در تهیه انواع مرباها و دسرها به کار برد. میوه آن بیشتر مزه و ظاهر سیاه گیله آمریکایی را دارد. در اواخر تابستان، دانه های سیاه ارغوانی آن برای چیده شدن آماده می شوند. ریشه های سطحی قره قاط در سط ح زمین به همراه ریشه های ریزوم مانند آن در عمق خاک از مشخصات این گیاه است.

این گیاه خاک سبک (شنی) و متوسط (لوم) ترجیح می دهد. نیاز به خاک های مرطوب بدون آهکی که به خوبی زهکشی شده و اسیدی باشند را داشته و می تواند در خاک بسیار اسیدی نیز رشد کند. در مناطق نیمه سایه و یا جنگلی و یا بدون سایه مستقر می شود. قره قات در اکثر نواحی جنگلی آسیای صغیر، قفقاز، سیبری، آمریکای شمالی و به خصوص اروپا یافت می شود.

نام های دیگر قره قات
سیاه گیله – قره قروت – قراقاط – قراقاظ – قراطاط – سیاه دار – قره قاط سیاه – سیاگیله – قره گیله – قره قاط سرخ

اسامی انگلیسی
Blueberry-oriental whortleberry-Caucasian Whortleberry

میزان برداشت در سال
5240 برگ و میوه

ارزش دلاری برداشت از قسمت های مختلف
27470 دلار

پراکنش جغرافیایی قره قات
در جنگل های ارسباران و کلیبر، خانقاه اردبیل و به طور عمده در ارتفاعات استان گیلان ازجمله کوه های تالش، اسالم و فومن، رشت، لاجیم رشیدآباد ، سرخ سنگ ، گلچین ، شیرمیشه، امامزاده ابراهیم، ارتفاعات کلاردشت

قسمت مورد استفاده قره قات
شامل برگ، ریشه و میوه است. البته مهم ترین مصرف دارویی، مربوط به میوه ی آن می باشد میوه ها پس از رسیدن کامل اکثراً آبی مایل به سیاه هستند.

زمان برداشت
در اواخر تابستان، دانه های سیاه ارغوانی آن برای چیده شدن آماده می شوند.
نکات قابل توجه در مورد قره قات
میوه های گونه های مختلفی از این گیاه در نقاط مختلف جهان مصرف دارویی دارد که به نظر می رسد اکثرا دارای مواد و اثرات مشابهی باشند. قره قات مورد مصرف در ایران از گیاه Vaccinium جمع آوری و مورد استفاده قرار می گیرد.
طبق کتاب جناب آقای دکتر امین، قره قات که با نام علمی Caucasian whortleberry معرفی گردیده است به دو نوع اردبیلی و کلیبری در ایران وجود دارد که هر کدام به شرح زیر هستند:
قره قات اردبیلی
این قره قات در برگیرنده ی میوه هایی تقریباً کروی به رنگ قرمز تیره یا کم رنگ و دارای پوسته ی سخت و چروکیده است که دمی در قسمت پایین آن ها قرار دارد. داخل این میوه ها تعدادی دانه های براق وجود دارد. گیاه مزبور با نام علمی Vaccinium arctostaphylos از تیره ی Ericaceae (تیره ی قره قات) می باشد که درختچه ای تا دو متر با برگ های پهن بیضی شکل و بدون دم برگ است. گل های قره قات، سفید مایل به سبز و گاهی صورتی هستند. میوه های این گیاه از نوع سته می باشند. این درختچه در جنگل های اسالم، خلخال و ارتفاعات اردبیل رویش دارد. قره قات به صورت دم کرده در طب سنتی ایران به عنوان کاهش پرفشاری خون و کاهش قند خون مورد استفاده قرار می گیرد.

قره قات کلیبری
این قره قات شامل میوه های کروی با پوسته ی قرمز تیره و چروکیده ی بدون دم یا با دم کوتاه و بزرگ تر از قره قات اردبیلی است که از درختچه ای با نام عملی Ribes biebersteinii به دست می آید. این درختچه تا دو متر ارتفاع داشته و دارای برگ های قلبی شکل با پنج لوب استاندارد است. گیاه، مربوط به تیره ی Grossulariaceae (تیره ی انگورک) بوده و در جنگل های ارسباران و کلیبر رویش دارد.
با توجه به این که قره قات اردبیلی و کلیبری مربوط به دو گیاه کاملا متفاوت از نظر جنس، گونه و خانواده هستند بعید به نظر می رسد که دارای اثرات مشابهی باشند. البته ممکن است هر دو در بعضی ترکیبات و اثرات یکسان باشند ولی باید ذکر کرد که قره قات اصلی همان نوع اردبیلی است که اثراتی مشابه، با انواع خارجی دارد.
با توجه به مطالعات انجام شده بر روی قره قات اردبیلی، شباهت زیادی بین ترکیبات نوع ایرانی و انواع خارجی وجود دارد؛ لذا اکثر اثرات ذکر شده برای گونه های خارجی می تواند در مورد نوع ایرانی صادق باشد، ولی مطالعات کامل تری را می طلبد که باید به صورت کلینیکی انجام شود .
بررسی عوامل موثر در جوانه دار کردن بذر گیاه دارویی قره قات
قره قات به دلیل عدم امکان تجدید حیا ت در طبیعت از طریق بذر در حال انقراض می باشد. لذا در بررسی صورت گرفته به منظور یافتن روش مناسب برای تکثیر آن به این نتیجه رسیده شد که اولا مواد موجود در میوه ( حتی خشک شده )مانع جوانه زنی این گیاه می شود، ثانیا عامل سرما (سرمای 12- درجه) فاکتور موثری در جوانه زنی آن می باشد، بنابر این برای تکثیر و حفظ این گیاه ، هر چند که در طبیعت تیمار سرماتامین می شود ولی توصیه بر این است که مواد موجود در میوه از طریق اسید شسته و بذر آن در طبیعت و محل رویش پخش شود.

ترکیبات شیمیایی مهم قره قات

طرح کشت گیاه دارویی قره قات

دانه ی قره قات حاوی حدود 88 درصد آب است. بقیه مواد شامل آنتوسیانین که در میوه های تازه 1 تا 25 درصد در نوسان بوده ولی در عصاره غلیظ شده ی این میوه، 25 درصد می باشد.
اکثر این آنتوسیانین ها به شکل گلوکزید هستند و تنها مقدار کمی در طبیعت و در این گیاه به صورت آزاد می باشند. حدود 15 آنتوسیانوزید که اجسام فعال گیاه می باشند، در این گونه از قره قات شناسایی شده است، بعضی گیاهان دیگر از جمله گونه های دیگر قره قات (Ribes nigrum) و انگور دارای آنتوسیانین های مشابهی هستند. میوه ی هر سه گیاه مذکور در اروپا به صورت دارویی مصرف می شود.

سیانوسیدها به تشکیل مویرگ های قوی تر کمک می کند، گردش خون به تمامی نقاط را بهبود می بخشد و کاهش چسبندگی پلاکت خون را سبب شده و از انعقاد خون جلوگیری می کند. این عناصر رنگ دانه ای که قدرت بینایی در شب را تقویت و به چشم در سازگاری با تصورات نور سازگاری پیدا کند،کمک می کنند. برگ های قره گیله از نظر “کرومیوم” غنی هستند، و احتمالاً به این خاطر است که می توانند در کنترل قند خون افراد مبتلا به دیابت مؤثر واقع شوند. قره گیله خشک شده حاوی مقدار زیادی “تانیس و پکتین” است که این مواد با اثر قابض خود التهاب ایجاد کننده اسهال را کنترل می کند.

ترکیبات دیگر قره قات شامل تانن ها(که عمدتا از نوع کاتشول می باشند) ،تری ترپنوئیدها،کربوهیدرات به مقدار حدود ده درصد، مقدار کمی پروتئین، فیبر،اسید های آسکوربیک ( 2 تا 10 میلی گرم در صد گرم) ، سیتریک، مالیک،کینیک، مقدار کمی بنزوئیک، گلوکورونیک،گلوکزید لیپتوزین، مقدار کمی آلکالوئید، پکتین و فلاونوئیدها می باشد.

ترکیبات شیمیایی اندام هوایی گلدار
Hexadeanoic acid ،Beta-Ionone.-Beta ionone – alphaterpineol linalool (13.7sandaraco pimara diene) Vitispirane

اشکال موجود
قره گیله را می توان به صورت تازه یا خشک شده مصرف کرد. می توان از قره گیله تازه یا خشک شده یا از برگ های آن چای تهیه کرد. عصاره آن به صورت کپسول های پودری عرضه می شود و باید دارای محتوای 25 درصد عناصر آنتی سیانوسید استاندارد شده باشد.

مهم ترین اثرات درمانی گزارش شده قره قات
ضد چسبندگی پلاکت ها، ضد شکنندگی عروق مویینه، ضد ادم (ضد خیز)، ضد ویروس تبخال، ضد التهاب، ضد اکسیدان، ضد تب، ضد خون ریزی های رتینوپاتی، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد زخم های گوارشی، ضد قارچ، ضد ویروس، قابض، محرک گردش خون، محافظ کلاژن، ادرار آور، محرک سیستم ایمنی بدن، کاهش دهنده ی چربی خون و گشاد کننده ی رگ ها. آنتی اکسیدان،جلوگیری از سکته های مغزی و قلبی غنی از برخی فیتوشیمیک هاست که از بروز عفونت شریان های ادراری جلوگیری می نماید. قره قرط همچنین به تقویت حافظه کمک کرده و برای داشتن دوران پیری سالم مفید است .

برگ های قره قاط را نیروبخش، مدر و ضدعفونی کننده می دانند. علاوه بر این قره قاط را در رفع ناراحتی های مخاطی مثانه و مجاری ادرار مفید معرفی کرد ه اند. میوه قره قات، ملین و مسهل بوده و به دلیل دارا بودن خواص ضدباکتریایی در درمان عفونت های معده و روده استفاده می شود. اهالی منطقه معتقدند میوه های این گونه، دارویی مؤثر برای تنظیم فشار خون است.

برگ آن مقوی، مدر و ضدعفونی کننده است و قند خون را پایین می آورد به علاوه عمل اندام ها را بهبود بخشیده و سرفه ، تهوع، درد معده ، کم کاری روده ،اسهال ،کم کاری مثانه و ناتوانی کودکان در نگهداری ادرار شبانه را شفا می دهد. در استعمال خارجی برای ضد عفونی دهان و حلق ( به صورت غرغره)، ورم چشم (به صورت قطره چشم)، بیماری های پوستی، سوختگی (به صورت لوسیون ،کمپرس و حمام موضعی) به کار می رود. مطالعه ها نشان می دهد قره قات می تواند مقاومت به انسولین را بهبود بخشد. بیماران چاق که در معرض خطر دیابت هستند می توانند قره قات مصرف کنند.
به گزارش پاپگاه webmd نوشیدن عصاره قره قات به افراد چاق و دچار اضافه وزن که دچار بیماری پیش دیابت هستند کمک می کند تا مقاومت به انسولین در آنها کمتر شود. در این مطالعه که در نشریه ماه اکتبر تغذیه درج می شود محققان اظهار می کنند که 67 درصد از افرادی که به مدت 2 بار در روز 6 روز در هفته قره قات مصرف کرده بودند، 7 تا 10 درصد بیشتر در مقاومت به انسولین آنها بهبودی دیده می شود.

در حالی که این میزان در افرادی که دارونما مصرف می کردند 41 درصد بود. این یافته بیانگر آن است که مواد مفید موجود در قره قات که در بهبودی قلب هم موثر است به افرادی که در معرض خطر دیابت هستند بسیار کمک کننده است چرا که سبب می شود تا بهتر بدنشان به انسولین پاسخ دهد .

محققان همیشه افراد را تشویق می کنند که بیشتر میوه و سبزی مصرف کنند و قره قات به دلیل داشتن طعم خوشمزه، می تواند در کنار میوه ها و سبزی ها خورده شده و سلامت کلی بدن را تقویت کند.

ضد اسید اوریک، نقرس، ضد ورم پروستات، نعوظ آور، افزایش دهنده نیروی جنسی(مخلوط با شیر) و ضد بی اختیاری ادراراست.
گیاه دارویی قره قاط محرک، مسکن، خنک کننده، ضد التهاب، ضد سرفه، کاهنده قند خون، ضد تپش قلب و ملین است. قره قاط دارای طبیعت سرد و خشک بوده و همچنین ضد بلغم است از خواص عمومی قره قاط می توان به محرک، تصفیه کننده مزاج، مسکن، ضد اسپاسم، ضد درد، ترمیم کننده زخم، اشتهاآور، ضد نفخ، بادشکن، قابض، ضد انگل، ضد سرفه، خلط آور، مدر قوی، و بند آورنده خونریزی ها اشاره کرد.

خواص قلبی و عروقی قره قات

از خواص قلبی و عروقی قره قاط می توان به محرک، مقوی، خنک کننده، تصفیه کننده خون، مسکن، ضد التهاب، ضد ورم، ضد عفونی کننده، بند آورنده خون ریزی، ضد چربی خون و کلسترول، ضد تصلب شرائین، ضد تپش قلب و تقویت عروق مویین بدن اشاره کرد.

خواص گوارشی قره قات

قره قاط تونیک ، اشتهاآور، ضد بلغم، ضد دل پیچه، ضد اسهال، قابض، ملین، آنتی بیوتیک و ضد انگل کرد همچنین قره قاط درمان کننده بواسیر فعال، درمان کننده ورم روده یا IBS خصوصا از نوع اسهالی، کم کننده حرارت دستگاه گوارش و معده، بندآورنده خون ریزی های گوارشی است.

خواص کلیوی قره قات
قره قات مدر قوی، خنک کننده مجاری ادرار، رفع کننده سوزش ادرار، تقویت، ضد عفونی کننده کلیه و مجاری ادرار و تسکین درد های ناشی از سنگ کلیه است همچنین برای درمان نقرس با بالا رفتن اسید اوریک خون، درمان شب ادراری، درمان بی اختیاری ادرار، درمان ورم پروستات، درمان بیماری های مزمن کلیه و مجاری ادرار و درمان ترشحات غیرعادی در ادرار مفید است.

غذای مغز
محققان می گویند که این میوه مانع از مشکلات مغزی نظیر از دست دادن حافظه می شود. و این به خاطر آنتی اکسیدان ها و فلاونوئیدهای موجود در این میوه است.

جوان کننده پوست
آنتی اکسیدان های موجود در این میوه باعث نرمی پوست می شود. ترکیب آن با آب لیمو و شکر منجر به روشن تر شدن و پوست اندازی می شود.

منبع:طرح کشت گیاه دارویی قره قات

طرح کشت گیاه دارویی قره قات